|
|
|
|
Его
имя носит школа |
Гимн
школы |
Саввин
Захар Прокопьевич |
Биография
|
|
|
|
Улуус
киэн туттар ки´итэ
|
Саввин
Захар Прокопъевич 1915 сыллаахха Нам улуу´ун ¥³дэй
нэ´илиэгэр т³р³³бутэ. 1928 сыллаахха ¥³дэй
начальнай оскуолатын бµтэрбитэ. ¥´µс кылааска
µ³рэнэ сылдьан са²а тэриллибит пионерскай этэрээт
ба´аатайынан µлэлээбитэ. 1935 сыллаахха педтехникуму бµтэрэн
баран Булун орто оскуолатыгар учууталлаабыта. 1947 сыллаахха Дьокуускайдаа±ы
пединституту туйгуннук µ³рэнэн бµтэрбитэ.
|
Офицер
Саввин бастаан II, онтон III Украинскай фрон²а аатырбыт 5-с гвардейскай
танковай армия 181-с биригээдэтин 18-с корпу´угар танка командирынан
немецтэр "Кэмпф" танковай б³л³хт³рµн
µлтµ охсууга, Белгороды атаакалаан ылыыга кьгттыбыта. Онтон
немецтэри µµрэн Харьков куорат хотугулуу ар±аа ³ттµгэр
баар Золочев куоракка тиийбиттэр.
ССРС оборонатьн архыыбыгар толоруллубут докумуо²на бу курдук
суруллубутун аа±абыт:
"З.П.Саввин в боях за социалистическую Родину с немецкими захватчиками
проявил мужество, отвагу и находчивость. Участвуя в прорыве вражеской
обороны в районе с.Плавни, умело маневрируя на поле боя и ведя точный
артиллерийский огонь, он уничтожил: 2 ПТО, 4 ПТР, 6 пулеметных точек,
1 минометную батарею, 2 автомашины с военными грузами, до 30 солдат
и офицеров противника". Ити кыргы´ыы и´ин З.П.Саввин
Кы´ыл Сулус орденынан на±араадаламмыта.
З.П.Саввин ³ст³³±у советскай дойдутуттан µµрсµ´эн
Прибалтика республикаларын, Польшаны, Венгрияны уо.д.а. босхолоспута.
Тимир куйахтаах танкалар 1944 с. алтынньытаа±ы хабыр хапсы´ыыларыгар
кыайыылаа±ынан тахсыбытын и´ин иккис Кы´ыл Сулус тµ³´µгэр
иилиммитэ.
Майор Захар Саввин сэриигэ киириэ±иттэн бµтµ³р
диэри сылдьыбыт Суворов уонна Кутузов орденнардаах Кы´ыл Знамялаах
181-с танковай биригээдэ±э кулун тутар 8 кµнµттэн ыам
ыйын 9 кµнµгэр диэри (икки ый устата) ³ст³³±µ
бµтэ´иктээхтик µлтµрµтµµгэ чулуутук
к³м³л³спутэ. Ол и´ин А±а дойду сэриитин II
степеннээх орденынан на±араадаламмыта.
Саввин З.П. А±а дойду сэриитин тµ³рт сылын устатыгар
µс орденынан, элбэх бойобуой мэтээллэринэн на±араадаламмыт,
хаста да баа´ырбыт, контузияламмыт уонна тыыннаах дойдутугар
эргиллэн кэлбит саха чулуу уола буолар. |
Захар
Прокопьевич Саввин 1950-1961 сс. республика µ³рэ±ин
министринэн µлэлээбитэ.¥гµс ³рµттээх µлэни
ыыппыта. Кини 1953с. "Норуот µ³рэ±ириитин кадрдарын
кьггта µлэни бы´аарыылаахтык тупсарыахха" ыстатыйаттан
са±алаан, учууталлар идэлэрин µрдэтэр институту научнай,
методическай кии²²э кубулуппута. Директорынан наука кандидата
В.Ф. Афанасьевы, методистарынан биллиилээх учууталлар Д.В .Муксуновы,
Н.В. Егоровы, В .Н.Даниловы, М.И.Эверстовы уо.д.а. анаабыта. Сыл ахсын
700 учууталы урдук та´ымнаахтык ыытыллар курстарга µ³рэтэр
буолбуттара. Захар Прокопьевич норуот µ³рэ±ириитигэр
сити´иилээх µлэлэрин и´ин Бочуот Знага орденынан µс
т³гµл на±араадаламмыта, киниэхэ РСФСР µтµ³лээх
учууталын аатын и²эрбиттэрэ.
Саввин 3.П. министринэн олорор кэмигэр, би´иги нэ´илиэкпитигэр
типовой начальнай оскуола тутуллубута уонна кэ²этиллибитэ. Онон
о±олорбут 20 км. ыраах Партизан оскуолатыгар баран µ³рэммэт
буолбуттара. Дьоннорун кьгтта бииргэ олорон 8-с кылаа´ы бµтэрэр
кыахтаммьгггара. Кэлин орто оскуола а´ыллыытыгар акылаат ууруллубута.
1 №-х Дьокуускайдаа±ы педучилище±а директорынан µлэлиир
кэмигэр ити училищены бµтэрэн элбэх учуутал республика араас
муннуктарыгар µлэлии сылдьаллар, сорохтор норуот µ³рэ±ириитин
туйгуннара буола µµннµлэр. |
Олох
и´ин охсу´ууга модун ³йµнэн, тыйыс санаатынан
кыайыыны у´ансыбыт би´иги биир дойдулаахпыт улуус, нэ´илиэк
киэн туттар ки´итин Саввин Захар Прокопьевич аатын µйэтитэр
би´иги ытык иэспит. |
¥³дэй
нэ´илиэгин олохтоохторо
|
|
|